-
1 йомшак куллылык
мягкоте́лость, нетре́бовательностьйомшак куллылык күрсәтү — прояви́ть мягкоте́лость
-
2 ак куллылык
ирон. чистоплю́йство -
3 ак
I 1. прил.1)а) бе́лый, бе́лого цве́та (снег, мел, порошок, бумага, облака); бело-ак яулык — бе́лый плато́к, плато́к бе́лого цве́та
ак чәчәкләр — бе́лые цветы́
ак канатлы — белокры́лый ( о птицах), с бе́лыми кры́льями
ак йонлы — белошёрстый; покры́тый бе́лой ше́рстью
тасманың агы да, карасы да бар — есть и бе́лая, и чёрная ле́нты
ак эт, кара эт - бары да эт прост. — (посл.) что бе́лый, что чёрный - всё еди́но пёс; что бе́лый пёс, что чёрный - все одина́ковы
б) спец. бе́лый (мёд, пешка, флаг)аклар белән уйнаучы шахм. — игра́ющий бе́лыми фигу́рами
в) бе́лый, све́тлый (лицо, кожа человека, волосы, брови и голова детей или молодых людей); седо́й, поседе́лый (волосы, брови, голова старого человека); в сочет. бело-; светло-; седо-; бе́лый, све́тлый ( чем)ак битле — белоли́цый, светлоли́цый; бе́лый (све́тлый) лицо́м
ак мыеклы — белоу́сый; светлоу́сый; седоу́сый
ак булмаса да, пакь булсын — (посл.) пусть бу́дет не све́тлым (бе́лым), но чи́стым (све́жим)
г) бе́лый, бле́дный, побеле́лый (о лице, рубце, коже, теле нездорового человека); бесцве́тный; в сочет. бледно-; бело-ак маңгайлы — белоло́бый, бледноло́бый
ак чырайлы — бледноли́цый, белоли́цый
ак яңаклы — бледноко́жий; белощёкий
2) см. ак тәнле3) чи́стый, незагрязнённый4) перен. све́тлый, ра́дужный (о мечте, думах, намерении, пожелании, перспективе, жизни, днях)5) ист.а) бе́лый, белогварде́йский (офицер, десант, террор); в сочет. бело-ак армия — бе́лая а́рмия
б) в знач. сущ. аклар бе́лые, белогварде́йцы, беляки́ || белогварде́йский2. сущ.1) бе́лое, све́тлое; бе́лая (све́тлая) мате́рия (ткань)акка төрү — заверну́ть в бе́лое (бе́лую мате́рию)
актан киенү — одева́ться в бе́лое
актан киенеп йөрү — ходи́ть в бе́лом; одева́ться в бе́лое (све́тлое)
күлмәкне актан тектерү — сшить пла́тье из бе́лой мате́рии
2) бе́лая (све́тлая, белёсая) то́чка (пятно́, поло́ска, узо́р, цвет), подпа́линаатның маңгай йонындагы ак — подпа́лина в ше́рсти на лбу у коня́
•- ак алтын- ак аракы
- ак аш
- ак аю
- ак әнис
- ак әрем
- ак багалма
- ак балчык
- ак балык
- ак башлы
- ак бәкәлле
- ак билет
- ак билетка калу
- ак билетлы
- ак битле
- ак болыт
- ак бөртек
- ак бөртекләр
- ак булып күренеп тору
- ак буяу
- ак гвардия
- ак гөмбә
- ак дельфин
- ак дулкын
- ак ипи
- ак икмәк
- ак ит
- ак ишек
- ак йогу
- ак йон
- ак йорт
- Ак йорт
- ак йөгерү
- ак йөзле
- ак каз
- ак канлылык
- ак каплан
- ак карлыган
- ак кәбестә
- ак келәт
- ак кеше
- ак корт
- ак көртлек
- ак кунык
- ак кургаш
- ак кушу
- ак куян
- ак күбек
- ак күбәләк
- ак ләкләк
- ак май
- ак мәрмәр
- ак мәтрүшкә
- ак мунча
- ак мүк
- ак он
- ак өй
- ак өрәңге
- ак сакаллы
- ак самовар
- ак сызык
- ак таш
- ак тәнле
- ак торна
- ак төк
- ак төкләр
- ак төлке
- ак төн
- ак төнбоек
- ак төс
- ак тукранбаш
- ак түшле сусар
- ак чәч
- ак чәчләр
- ак чәчле
- ак чәчәк
- ак черек
- ак чыршы
- ак чыршылык
- ак чыршы урманы
- ак шигырь
- ак эмигрант
- ак эмигрантлар
- ак як
- акка буялу••ак белән караны аермау (күрмәү, белмәү) — см. акны-караны аермау
ак (та) дими, кара (да) дими; ак димәстән, кара димәстән — ни сло́ва не говоря́, ни с того́ ни с сего́
ак җеп белән тегелгән (типчелгән, җөйләнгән) — книжн. ши́то бе́лыми ни́тками
ак күбек булган, ак күбеккә баткан (төшкән, манчылган) — весь в мы́ле ( белой пене), весь взмы́лен ( конь)
ак күмәч белән ашарлык — с хле́бом (калачо́м) мо́жно есть ( о здоровом воздухе), хоть с хле́бом ешь; нама́жь на хлеб и ешь
ак тәүбә, кара тәүбә — три́жды зарека́юсь (зарёкся); бо́льше ни-ни́
ак флаг күтәрү — поднима́ть (подня́ть, вы́кинуть, вы́бросить, вы́вести) бе́лый флаг
акны кара дию — называ́ть/назва́ть бе́лое чёрным; выдава́ть/вы́дать чёрное за бе́лое; обеля́ть/обели́ть ( что)
- ак җәймәактан ак, судан пакь — обычно ирон. а́нгел непоро́чный (букв. беле́е бе́лого и чи́ще воды́)
- ак карга
- ак кием
- ак куллы
- ак кул
- ак куллылык
- ак күмер
- ак күңелле
- ак күңел
- ак нокта
- ак палас
- ак патша
- ак сөяк
- ак сөякле
- ак сөякләр
- ак су
- ак тап
- ак тун
- ак урын
- ак чаршау
- ак чәүкә
- ак чикмән
- ак эш
- ак юл
- ак юрган
- ак яка
- ак якалы
- акка кара белән II сущ.1) бело́ккүкәй агы — яи́чный бело́к, бело́к яйца́
2) обычно агы бело́к ( глаза)күз агындагы кызыл җепсел тамырлар — кра́сные прожи́лки на белка́х глаз
3) бельмо́ ( на глазу)бер күзенә ак төшкән — у него́ бельмо́ на (одно́м) глазу́
4) разг. бе́лая (во́дка)ике шешә ак — две буты́лки бе́лой
5) мед. бе́ли (ед. нет)ак килү — появле́ние бе́лей
6) бель ( болезнь у растений)7) акка на́бело ( переписать черновики)баштан ук акка язу — писа́ть сра́зу на́бело
•- ак төшү
- акка күчерү -
4 йомшак
I 1. прил.1)а) в разн. знач. мя́гкий (пух, воск, металл, климат, приговор)кыш бик йомшак килде — зима́ вы́далась о́чень мя́гкая
куллары йомшак кына — ру́чки мя́гонькие
йомшак су — мя́гкая вода́
йомшак җәза — мя́гкое наказа́ние
б) мя́гкий, ры́хлыййомшак туфрак — ры́хлая по́чва
йомшак кар — мя́гкий снег
2) мя́гкий, не́жный, до́брый, ла́сковый (голос, обращение, взгляд)җырчының тавышы йомшак, матур — го́лос певца́ не́жный, краси́вый
3) мя́гкий, ти́хиййомшак адымнар — мя́гкие шаги́
йомшак шаку ишетелде — разда́лся ти́хий стук
4) в разн. знач. сла́бый, плохо́й (слух, свет, огонь, руководитель, учение, доклад и т. п.)йомшак тәнкыйть — сла́бая кри́тика
йомшак хуҗалык — сла́бое хозя́йство
йомшак тәртип — сла́бая дисципли́на
5) перен. сла́бый, безво́льный, дря́блыййомшак кеше — безво́льный челове́к
йомшак холык — сла́бый хара́ктер
6) перен. сла́бый, некре́пкиййомшак тәмәке — некре́пкий таба́к
2. нареч.йомшак эремә — сла́бый раство́р
1) мя́гко, приве́тливо, ла́сковойомшак мөгамәлә итү — обраща́ться мя́гко
йомшак сөйләшә — разгова́ривает ла́сково
2) сла́бо, пло́хотәртип йомшак куелган — дисципли́на поста́влена пло́хо
дәрескә йомшак әзерләнгән — подгото́вился к уро́кам сла́бо
3) мя́гко, ти́хо, пла́вно ( о движениях)йомшак хәрәкәтләнә — дви́гается пла́вно
4) обычно с частицей кына слегка́йомшак кына ишеккә шаку — слегка́ постуча́ть в дверь
йомшак кына кулын кысу — слегка́ пожа́ть ру́ку
•- йомшак аланчы
- йомшак аңкау
- йомшак вагон
- йомшак гөләп
- йомшак йогырт
- йомшак коңгызлар
- йомшак күн
- йомшак масса
- йомшак тартыклар••йомшак авыз — мя́мля; см. тж. мәми авыз
йомшак алтын — мя́гкое зо́лото
йомшак баш — тупи́ца; ду́рень, дурале́й (прост.)
йомшак җәеп (түшәп, тотып) катыга утырту (яткыру) — мя́гко сте́лит, да жёстко спать
йомшак җиреннән (урыныннан) тоту — найти́ уязви́мое ме́сто, наступи́ть на люби́мую мозо́ль
йомшак итеп (кына итеп) әйткәндә — мя́гко говоря́; что́бы не сказа́ть бо́льше
йомшак күңеллелек — серде́чность, незлоби́вость
йомшак күңеллеләнү — добре́ть
йомшак муен — мя́мля, мягкоте́лый челове́к
йомшак телле (сүзле) — сладкоречи́вый
- йомшак җирйомшак характерлы — мягкоте́лый, малоду́шный
- йомшак урын
- йомшак куллылык
- йомшак күңелле
- йомшак як II сущ.1) диал. кала́ч, мя́гкий пшени́чный хлеб2) в притяж. ф. йомшагыа) мя́котьбот йомшагы — мя́коть бедра́
җимеш йомшакклары — мя́коть плодо́в
б) мя́кишкәгазьне ипи йомшагы белән ябыштыру — прикле́ить бума́гу хле́бным мя́кишем